कल्पक शेतकर्‍याने भंगारातून केली ट्रक्टर निर्मिती.

आपल्या शेतीप्रधान देशात आधुनिक तंत्रज्ञानाचा, अवजारांचा तसेच ट्रक्टर-ट्रॉली यांचा वापर अपरिहार्य बनला आहे. मनुष्यबळाची म्हणा किंवा शेत मजुरांची कमतरता भासू लागल्याने यांत्रिकी मदत घ्यावीच लागते. पण अल्प भूधारक शेतकर्‍यांना हे जमतेच असे नाही. पण इच्छा शक्ती असेल तर कल्पक शेतकरी देखील काय करु शकतो हे आपल्याला कागल तालुक्यातील ढोणेवाडी येथील शेतकरी पिता-पुत्रांनी दाखवून दिले आहे.

पाच ते सहा लाख रुपये खर्चून ट्रक्टर घ्यावयाचा म्हणजे कर्ज आलेच. कर्ज फिटले नाही की नशिबाला दोष देत बसायचं, अशी सर्वसाधारण शेतकर्‍यांची गत असते. पण ढोणेवाडीतील शिवाजी माळी व मारुती शिवाजी माळी या पिता-पुत्रांनी निरिक्षणातून व थोडे डोके चालवून काही लोखंडी वस्तू व इंजिनपासून सुमारे लाख-सव्वालाखात ट्रक्टर व ट्रॉली बनवली आहे. याबरोबरच त्याच्या जोडीला मळणी मशीनचा आधार घेत वर्षात जवळजवळ ५० हजारांचे उत्पन्न मिळविले आहे.

पंढरपूरच्या वारीला जात असताना शिवाजी माळी यांना डिझेल इंजिन जोडलेला ट्रक्टर दिसला. शेतकरी असल्याने त्याने कुतुहलापोटी ट्रक्टरची बारकाईने पाहणी केली. हुपरीच्या फैय्याज मेस्त्री यांच्याकडील भंगारमधील जीपची चेस २६ हजारात खरेदी केली. मेस्त्रीच्या अनुभवाचा व आपल्या कल्पनेचा आधार घेत फिटर डिझेल इंजिनवर चालणारा ट्रक्टर तयार केला. यासाठी भंगारमधीलच कमांडर जीपचा गीअर बॉक्स व इतर साहित्याचा वापर केला. १० हजार हॉर्स पॉवरचे जुने डिझेल इंजिन वापरले आहे. किरकोळ अँगल, बेअरिंगसाठी सुमारे १८ हजार रुपये तसेच या ट्रक्टरवर ट्रॉली व मळणी मशीन बसविण्यासाठी १० हजार रुपये खर्च केले. अँगल फ्रेम ५ फूट ५ इंचला नटबोल्टच्या सहाय्याने ट्रॉली किंवा मळणी यंत्र जोडता येते. विशेष बाब म्हणजे गिअर बॉक्स व इंजिन चाकासाठी कोणत्याही प्रकारचा बेल्ट वापरलेला नाही. या इंजिनाद्वारे एक लिटर डिझेलमध्ये २० ते २५ कि. मी. पर्यंत ट्रक्टर चालविता येतो. तसेच एक टनापर्यंतची वाहतूक करण्याची क्षमता या ट्रक्टरची आहे. ताशी ३० ते ४० कि. मी. वेगाची क्षमताही या ट्रक्टरची आहे. 

भंगारमधील स्क्रपचा उपयोग करुन कमीत कमी खर्चात हा ट्रक्टर बनविला असून मळणी व वाहतुकीतून ५० हजार रुपये मिळविले आहेत. कर्जाला फाटा देऊन भंगारातील वस्तूपासून अवघ्या लाख-सव्वालाखात ट्रक्टर बनविला असल्याने कर्जाचे ओझेही डोक्यावर नाही. शिवाय बर्‍यापैकी उत्पन्नही मिळू लागल्याने काम करण्यास उत्साह येत असल्याचे उद्गार मारुती माळी यांनी काढले. 

येत्या वर्षभरात याच उत्साहातून ट्रक्टरसाठी झालेला खर्च पूर्णत: फिटेल असा विश्वासही व्यक्त करायला मारुती माळी विसरले नाहीत. काही तरी नवीन करण्याची इच्छा, धडपड, कल्पकता व श्रमाची जोड दिल्यास आपणही नवनिर्मिती करु शकतो, हे या पिता-पुत्रांनी सिध्द करुन दाखविले आहे.