नांदेड जिल्ह्याच्या किनवट तालुक्यातील मांडवी गावापासून अंबाडी घाटाकडे निघाल्यावर उजव्या बाजूस असलेले हिरवेगार शेत लक्ष आकर्षित करते. शेतात साधारण ५ फूट उंचीची तुरीचे रोपे वाढलेली आहेत. एकसारखी छाटणी करण्यात आल्याने शेतातील ते सौंदर्यही नजरेत भरते. सोबत कोवळी लाल-पिवळी फुले सूर्यप्रकाशात छान चमकतात. हे सौंदर्य समाधानाने नजरेत साठविताना शेतमालक माधव चव्हाण यांना होणारा आनंद चेहर्‍यावर स्पष्ट दिसतो.
हा संपूर्ण परिसर तसा माळरानाचा मात्र चव्हाण यांच्या बाजूला असलेल्या जमिनीचा पोत जरा चांगला आहे. आपल्या १५ एकर शेतात प्रामाणिकपणे कष्ट करून हातात येईल ते उत्पन्न घेण्याकडे त्यांचा कल होता. मात्र तालुका कृषि अधिकारी पी. आर. देशमुख आणि त्यांचे सहकारी राठोड यांच्याशी परिचय झाल्यानंतर शेतीत नवे प्रयोग करण्याचा विचार त्यांच्या मनात आला.
पूर्वी पारंपरिक पध्दतीने कापूस आणि सोयाबीनसारखी पिके घेतली जायची. बर्‍याचदा मर्यादित पाण्यामुळे उत्पन्न कमी यायचे. राठोड यांच्या सल्ल्यानुसार चव्हाण यांनी १ लाख २५ हजार रूपये खर्च करून ठिबक सिंचनाची सोय करून घेतली. त्यामुळे त्यांना चांगला फायदा झाला. कापसाचे उत्पन्न वाढले. अधिक उत्पन्न मिळविण्यासाठी त्यांनी यंदाच्या मोसमात तुरीची लागवड केली. तुरीचे पहिले पीक हातात आल्यानंतर त्यांनी बियाणे कंपनीच्या सल्ल्यानुसार दुहेरी उत्पन्नासाठी रोपांची एकसारखी कटिंग केली. त्याचा फायदा त्यांना झाला आहे. शेतातील प्रत्येक रोपांवर मुळाच्या अगदी वरच्या भागापासून शेंगा लागण्यास सुरूवात झाली आहे.
पहिल्या तोडणीनंतर त्यांनी पिकाला डिएपी व युरिया दिले. दुसर्‍या पिकाची वाढ जोमाने सुरू झाली असून प्रत्येक रोपावर शेंगांचा बहर आला आहे. एकूण १०० क्विंटल तूर मिळण्याचा विश्वास चव्हाण यांनी व्यक्त केला. दोन रोपांच्यामध्ये त्यांनी उन्हाळी पीक म्हणून टरबूज आणि काकडीची लागवड केली आहे. त्यापासून त्यांना अधिकचे उत्पन्न मिळणार आहे. ठिबक सिंचनाचा या पिकांनादेखील लाभ होणार आहे.
पारंपरिक पीक पध्दतीत अभ्यासाअंती केलेल्या बदलामुळे चव्हाण यांचे शेत बहरले आहे. पुढच्या हंगामात नगदी पिकांकडे अधिक लक्ष देण्याचा विचार त्यांनी बोलून दाखविला. त्यांच्या प्रयत्नांना कृषि विभागाच्या सहकार्यामुळे बळ मिळाले आहे. असे प्रयत्न आदिवासी भागातील इतर शेतकर्‍यांना मार्गदर्शक ठरणार आहेत.
No comments:
Post a Comment