Wednesday, October 19, 2011

कारल्याचे गोड गाव


अकोला जिल्हा मुख्यालयापासून ३५ किमी अंतरावर डोंगराच्या कुशीत वसलेल्या जनुना गाव गावात पारंपरिक पध्दतीने शेती व्यवसाय केला जात असे पारंपारिक शेतीतून म्हणावे तेवढे उत्पन्न मिळत नव्हते म्हणून या गावक-यांनी नव्या पिकाचा शोध सुरु केला.कारल्याच्या रुपाने हा शोध पूर्ण करण्यात या गावक-यांना यश आले. महान या सिंचन प्रकल्पामुळे जनुना गावाचा जन्म झाला.तब्बल १५ वर्षापूर्वी वसलेले हे गाव दळणवळणाच्या सोयीसुविधेपासून कोसो दूर होते.

आज गावातून दळणवळण वाढले आहे. ६० कुटुंब आणि ३५० लोकसंख्या असलेल्या या गावात १९१ हेक्टर शेतीचे क्षेञ आहे. मूग,कापूस,सोयाबीन आणि उडीद या पारंपारिक पिकातून म्हणावे तेवढे उत्पन्न मिळत नाही. खर्च आणि उत्पन्न याचा ताळमेळ घालण्याची कसरत फार मोठी होती,असे सांगणारे शेतकरी कारल्यानेच तारले,असे अभिमानाने सांगतात.

जनुना गावात पारंपरिक पध्दतीने शेती करण्यात येते. पारेपरिक शेती करणा-या जनुना गावातील जीवन खंडारे एक कर्तबगार शेतकरी. जीवनरावांना पत्नी लताबाईची मोठी साथ आहे. २ एकर शेती असणारे जीवन खंडारे यांनी कारल्याची शेती जंगला लगत आहे. वन्यप्राण्यांचा मोठा ञास असल्याने जीवनराव राञ अन् दिवस शेतीवरच राहतात. ३० गुंठे क्षेञात पहिल्याच वर्षी खंडारे यांना १ लाख रुपयाचे उत्पन्न मिळाले.

खंडारे यांच्या कारला शेतीतल्या यशानंतर गावात कारल्याची चळवळच उभी राहीली.संघटन वाढत गेले आणि आज तब्बल २२ शेतकरी कारला शेतीतले यशस्वी मॉडेल ठरले आहेत. यात गजानन ढाकोळकार ३० गुंठे,संतोष भवाने ३० गुंठे,नितीन भवाने ३० गुंठे, श्रीकृष्ण बोळे ३० गुंठे , सिंधूताई येवले ३० गुंठे, केशव जामोदकार २० गुंठे , अरुण उमक ३० गुंठे, देविदास येवले ३० गुंठे, हरिचंद्र ढाकोलकार ३० गुंठे, भास्कर मोकाळकर २० गुंठे , भिमराव येवले २० गुंठे, सुधाकर भवाने २० गुंठे, शालीकराम येवले २० गुंठे, सीताराम उमक २० गुंठे,अनिल जामोदकार २० गुंठे, बाळकृष्ण जामोदकार २० गुंठे, मधुकर जामोदकार २० गुंठे, सुभाष चोपडे २५ गुंठे, अशा तब्बल २२ शेतक-यांनी कारल्याच्या शेतीत यश संपादन केले आहे. यावर्षी शेतक-यांना या क्षेञात मोठी वाढ अपेक्षित आहे. त्यासाठी त्यांचे प्रयत्नही सुरु आहे.

जनुना गावात शेती आणि गावातील एकूणच विषयावर चर्चा होते. चर्चेतून नियोजन ठरते.चर्चेतून पर्याय शोधला जातो. कारल्याबाबत शेती कार्यशाळाही भरविण्यात येतात तालुका कृषी अधिकारी अरुण गावंडे तंञज्ञान व्यवस्थापक व्ही.एम.शेगोकार,मंडळ कृषी अधिकारी ‍िवनय चव्हाण,कृषी पर्यवेक्षक एस.जे. गावंडे यांच्या मार्गदर्शन महत्वाचे ठरते.

शेतीत आधुनिक तंञज्ञानाचा वापर करीत जनुनावासीयांनी हायटेक शेतीला दिशा दिली आहे. शेतीत आधुनिक अवजारांचा वापर करणा-या जनुना गावात शेतीतल्या कामांचीही विभागणी करण्यात आली आहे. आधुनिक अवजारांचा वापर करीत शेतकरी कमी श्रमात भरघोस उत्पादन घेत आहेत.

पाण्याचे महत्व जाणून असलेल्या जनुनावासीयांनी लोकसहभागातून पाणी अडवा,पाणी जिरवा हे अभियानंच राबविले आहे. गावातील शेती ओलिताखाली आहे. शेतीत पाण्याचा योग्य वापर व्हायला हवा, यासाठी शेतक-यांनी ठिबक व स्प्रिंकलरचा वापर केला आहे. या वापरामुळे पिकाला योग्य त्या प्रमाणात पाणी देण्यात शेतक-यांना यश मिळाले आहे. शेतक-यांचा हा पाण्याचा ताळेबंद उन्हाळयातही कारल्याच्या शेतीसाठी चांगलाच फायदेशीर ठरला आहे. जनुना गावात एकविचारातून शेतीतून झालेली क्रांती अनेक गावांसाठी नवी प्रेरणा देणारी ठरणार आहे.

No comments:

Post a Comment

Popular Keywords

“पिवळी क्रांती अंजीर अंतरपिक अन्नधान्य अन्नसुरक्षा अभियान आदिवासी आधुनिक पोल्ट्री व्यवसाय आंबा आवळा इस्त्रो उपमुख्यमंत्री उस ऊस ऊसतोडणी ऍग्रो टुरिझम कर्जमाफी कात कांदा कापूस कारले कीडनियंत्रण कुक्कुटपालन कृषि उत्पन्न बाजारसमिति कृषि योजना कृषी दिन कृषी विद्यापीठ कृषीतंत्र कृषीमंत्री केळी कोकम कोळंबी खते खरबूज गहू जमिन जलसंधारन झरा ट्रक्टर ठिबक डाळिंब डाळींब महोत्सव - 2010 ढोबळी मिरची तलाव तुर तेल्या दुग्धव्यवसाय दॅट उपकरण द्राक्ष निर्यात निलक्रांती पाणी पाणी अडवा पाणी जिरवा पान पीक पुरंदर पृथ्वीराज चव्हाण प्रक्रिया उद्योग फलोत्पादन फळबाग फायटोप्थोरा बचत गट बटाटा बागाईतदार बाजारपेठ बाजारभाव बायोगॅस बियाणांची गुणवत्ता बी-बियाणे उपलब्धता बैल पोळा उत्साहात साजरा.Indian Farmer's Unique Festival. भाजीपाला. भात भेंडी मच्छिमार मजूर मत्स्य व्यवसाय मधशाळा मधुमक्षिका पालन मराठवाडा कृषी विद्यापीठ महा-रेन महाकृषी महाराष्ट्र महाराष्ट्रातील शेती कोण पिकवतो महिको महिला अणि कृषि क्षेत्र माती परीक्षण मिरची मोसंबी यशोगाथा रेशीम रेशीम उद्योग रोग-नियंत्रण. वनराई बंधारे वीज निर्मीती वृक्षायुर्वेद शिवामृत शेडनेट हाऊस शेतकरी शेततळे. शेती शेती व्यवसाय शेतीपूरक व्यवसाय शेतीशाळा शेतीसाठी हवामानाचा सल्ला समूह शेती साखर साखर कारखाना सिंचन प्रकल्प सीताफल सेंद्रिय शेती सोनेरी हळद सोयाबीन स्ट्रोबेरी स्वाभिमानी शेतकरी संघटना हरितक्रांती हळद